Heb jij een moeder met borderline? Ontdek welk type ze is: de dominante Queen, de sadistische Witch, de hulpeloze Waif of de angstige Hermit.

Door: Jasmijn Couwenberg

Als je een moeder met borderline hebt

Misschien heb je er al eens van gehoord: de 4 typen moeders met borderline ‘Queen’, ‘Witch’, ‘Waif’, ‘Hermit’. Hoor je dit nu voor het eerst, dan gaat er echt een hele nieuwe wereld voor je open wanneer je je hierin verdiept!

Voor mij was het een ware openbaring: DIT was er dus aan de hand. Het bevestigde alles wat er gaande was in mijn bizarre en pijnlijke jeugd met een borderlinemoeder, die haar stoornis altijd afdeed als onschuldig.

Moeders met borderline: de indeling in 4 typen

De indeling in 4 typen is afkomstig van de Amerikaanse psychiater James Masterson en wordt beschreven in het boek ‘Understanding the Borderline Mother’ van de Amerikaanse therapeute Christine Ann Lawson.

De indeling helpt volwassen kinderen om zowel het gedrag van hun borderlinemoeder als het effect ervan op zichzelf te begrijpen.

De indeling is tevens van toepassing op vaders met borderline en op andere relaties dan de ouder-kindrelatie. Kortom: geldig voor alle borderliners.

Het is mogelijk dat je kenmerken van meerdere typen herkent in de borderliner in je leven.

De typen kunnen elkaar tevens afwisselen.

Zelf herken ik mijn borderlinemoeder in alle typen: zij koos voor elke situatie een bijpassende rol, precies zoals het haar het beste uitkwam.

De 4 typen moeders met borderline in het kort

Dit zijn de 4 typen borderlinemoeders in het kort:

  • 1.‘Queen’ – het dominante type. Zij staat altijd in het middelpunt en sleept het kind mee in haar drama. Zij heeft tevens de narcistische persoonlijkheidsstoornis.
  • 2.‘Witch’ – het sadistische type. Zij lacht om andermans pijn en kwetst het kind graag. De ‘Witch’ ligt tevens verborgen in de andere typen en kan verschijnen wanneer woede getriggerd wordt door kritiek, bedrog, afwijzing of verlating.
  • 3.‘Waif’ – het hulpeloze type. Als eeuwig slachtoffer bezorgt zij het kind een eeuwig schuldgevoel.
  • 4.‘Hermit’ – het angstige type. Zij ziet overal gevaar en maakt het kind overal bang voor.

Ontdek alle kenmerken van de 4 typen moeders met borderline

Wellicht voelt deze korte opsomming al meteen als herkenning voor je.

Lees dan vooral verder, want in dit extra lange blogartikel neem ik je mee in het uitgebreide profiel van elk type borderlinemoeder, inclusief het effect op jou als kind en mijn eigen ervaringen.

De beschrijvingen van de 4 typen in dit blogartikel zijn afkomstig uit mijn boek ‘De narcistische wereld ontvlucht’ op basis van verschillende bronnen.

1.De narcistische borderlinemoeder ‘QUEEN’: het dominante type

De narcistische borderlinemoeder ‘Queen’ vindt zichzelf heel bijzonder. Rijkdom, glamour, aandacht, status en bewondering zijn alleen weggelegd voor haar.

Zij eist ieders onverdeelde aandacht omdat ze die in haar eigen jeugd niet kreeg. Dit liet een immense leegte achter.

Daarom verdient ze die aandacht nu meer dan wie dan ook en is ze tot alles bereid om die te krijgen. Door haar krachtige en elegante voorkomen lukt dit vaak nog ook.

Ze accepteert geen ‘nee’. Zij liegt, steelt, parasiteert, buit anderen uit of koopt hen om.

Vastbesloten om te winnen vecht ze net zo lang totdat ze haar zin krijgt. Tegenspoed vernieuwt zelfs haar inzet om ‘schadevergoeding’ te innen. Ze kan wraaklustig zijn zonder enig schuldgevoel.

Anderen vormen een bedreiging voor haar bestaan wanneer die haar behoeften niet vervullen. Wie haar niet prijst of geen speciale behandeling geeft, kortom haar niets te bieden heeft, wordt gedevalueerd en laat ze keihard vallen.

Ongegeneerd overschrijdt ze alle grenzen en luistert bijvoorbeeld telefoongesprekken af of doorzoekt je spullen. Voor cadeaus verwacht ze iets terug.

Om haar leegte verder op te vullen, geeft de ‘Queen’ zich over aan allerlei impulsief gedrag.Haar schulden, bezittingen en aankopen, voortkomend uit geldverkwisting, verstopt ze.

Het shoppen en hamsteren dient om het contact met en de controle over een nieuw object te bevestigen; bezit en controle verlichten tijdelijk het gevoel van leegte.

Soms geeft ze meer om haar bezittingen dan om mensen: dan vraagt ze bij een auto-ongeluk eerst hoe het met de auto gaat.

Van de vier typen borderlinemoeders pleegt de ‘Queen’ het minst waarschijnlijk zelfmoord, alhoewel ze er wel mee kan dreigen.

Het kind van de narcistische borderlinemoeder ‘Queen’

Haar kinderen vormen een weerspiegeling van haar belangrijkheid en moeten haar interesses, waarden, smaken en voorkeuren weerspiegelen om ‘liefde’ te krijgen. De ‘Queen’ leeft via hen; zij moeten háár behoeften vervullen, niet omgekeerd.

Het is echter nooit voldoende. Wanneer het kind het oneens met haar is, tegen haar wensen ingaat of eigen behoeften heeft, dan beschuldigt ze het kind ervan niet van haar te houden.

Daarom voorkomt deze narcistische borderlinemoeder dat haar kinderen tot zelfstandige individuen uitgroeien.

Ze strijdt met haar kinderen om tijd, aandacht, liefde en geld en verwacht dat je hier en nu tijd voor haar hebt.

Ze moeten haar aandacht kunnen geven zodra zij daar om vraagt. Deze kinderen raken in de war en worden afhankelijk van goedkeuring.

Het dramatische en hysterische gedrag kan hen flinke schrik aanjagen. Zo kan de ‘Queen’ panikeren om details die later niets te betekenen hebben.

Zonder zich bewust te zijn van de angst die het bij haar kinderen oproept, roept ze regelmatig bij het openen van de post: ‘We zijn blut’ of ‘We moeten het huis verkopen!’, terwijl er helemaal niets aan de hand is.

2.Moeder met borderline: het sadistische type ‘WITCH’

Deze moeder met borderline ‘Witch’ is vervuld van zelfhaat. Zij was zelf in haar jeugd volledig onderworpen aan een vijandige of sadistische ouder.

Nu herhaalt ze deze cyclus door wreed naar anderen te zijn, vooral naar degenen die te zwak, te jong of machteloos zijn om zichzelf te helpen.

De ‘Witch’ heeft een neus voor menselijke zwakte en draagt een vernietigende woede in zich. Wie niet vóór haar is, is tegen haar.

Haar behoefte aan het uitoefenen van macht en controle over anderen (zodat die haar niet zullen verlaten) en om een reactie van angst en shock uit te lokken, is een bron van trots voor haar. Anderen denigreren doet haar beter voelen.

Het kind van borderlinemoeder ‘Witch’

De blik in haar ogen doet haar kinderen de angst om het hart slaan en slechts woorden kunnen hun ziel al versplinteren.

Deze kinderen leren hun gevoelens en alles waar ze van houden te verbergen om te kunnen overleven, en zelfs dan hebben ze nog het gevoel dat hun borderlinemoeder hun gedachten kan lezen.

Voortdurend houden ze in de gaten wanneer de sfeer weer omslaat en zijn ze bang om haar te triggeren.

Deze moeder met borderline weet precies wat ze moet zeggen om haar kinderen te kwetsen en maakt alles kapot wat geliefd of van waarde is, van speelgoed tot huisdieren of een favoriet kledingstuk.

Juist de dingen die het kind graag doet of wil, mag en krijgt het kind niet. Vraagt het kind om een bepaald cadeau, dan komt ze met iets heel anders aan.

Haar kinderen denken dat alles hun schuld is, raken onzeker en kunnen gaan dissociëren. De ‘Witch’ verstrikt en bedriegt hen op dezelfde wijze als haar ouders dat met haar deden.

Ook stuurt zij eerder het kind naar therapie dan er zelf naartoe te gaan.

Zij is het type moeder dat in staat is om haar dochter weg te sturen wanneer deze zegt misbruikt te worden door de partner van haar moeder.

Indirect straft ze zo haar partner door hetgeen waar hij naar verlangt van hem af te pakken, want zij is degene die gekwetst is door dit alles.

Of ze gelooft haar dochter gewoonweg niet en blijft bij deze partner, omdat haar hebzucht naar liefde te groot is en ze haar partner niet kwijt wil raken.

3.Moeder met borderline: het hulpeloze type ‘WAIF’

Deze moeder met borderline ‘Waif’ verlangt naar liefde, maar vindt het zichzelf niet waard. Zij vindt zichzelf een mislukkeling en heeft alle hoop verloren omdat de goede dingen in haar leven toch nooit lang duren.

Huilbuien, paniekaanvallen en depressies komen bij haar vaker voor dan woede. Er kan sprake zijn van psychoses met paranoïde gedachten, achtervolgingswanen en eenzaamheid.

Van dit alles geeft ze de schuld aan anderen die het voor haar moeten oplossen.

Met haar fragiele voorkomen verleidt ze gemakkelijk anderen. In gezelschap kan ze (soms té) open en spontaan zijn, maar vervolgens onverschillig weer weglopen.

Wanneer de ‘Waif’ aandacht wil, kan ze hysterisch worden. Ze vist naar complimenten maar weigert deze, zoekt naar aandacht maar verstopt zich dan, en klaagt jammerlijk maar weigert hulp.

Haar hulpeloosheid leidt tot slordigheid, zoals het vergeten van een tas. Om de haverklap heeft ze kwaaltjes of ze verwaarloost haar gezondheid.

Toch weigert ze hulp, want zich hulpeloos blijven voelen, voelt ‘veiliger’ omdat ze dan zelf de controle behoudt.

Deze moeder met borderline presenteert zichzelf als het grote en eeuwige slachtoffer, maar wil helemaal niet gered worden.

Haar slachtofferrol buit ze dan ook uit ter manipulatie. Op deze passieve wijze controleert ze anderen en bindt hen aan zich.

Afwijzing en verlating drijven de ‘Waif’ tot depressie, impulsief gedrag, verslavingen en woede. Onschuldige opmerkingen misinterpreteert ze als kritiek en ze wijst anderen af nog voordat die haar kunnen bekritiseren.

Het kind van borderlinemoeder ‘Waif’

Zij behandelt haar kinderen de ene keer nalatig, en toont zich de andere keer overbezorgd, waardoor ze wisselend over haar denken.

Deze moeder met borderline dwingt zoveel zorg af dat haar kinderen al vroeg leren dat ze voor zichzelf moeten zorgen. Zij hebben het gevoel te falen in hun taak om haar te helpen.

Soms laat de ‘Waif’ haar kinderen vrij en ‘verwent’ ze hen en geeft hen wat ze zelf nodig heeft. Soms geeft ze meer geld uit aan haar kinderen dan aan zichzelf, alhoewel op de verkeerde manier.

Dan verwent ze hen impulsief met bijvoorbeeld dure kleding, om even de goede moeder te spelen in ruil voor liefde van het kind, maar zet ze geen geld opzij voor de studie van het kind.

Haar kinderen krijgen de boodschap mee dat het leven moeilijk is en dat het hopeloos is om doelen na te streven.

Eenmaal volwassen kunnen zij denken overal of juist nergens recht op te hebben.

Lawson noemt het voorbeeld van een vrouw die net een nieuwe jurk had gekocht en wiens moeder op dezelfde dag gewond raakte bij een auto-ongeluk. Ze associeerde haar ‘zelfzuchtige’ daad met het ongeluk en bracht de jurk terug naar de winkel.

4.Moeder met borderline: het angstige type ‘HERMIT’

De moeder met borderline ‘Hermit’ wantrouwt iedereen uit angst om verzwolgen te worden.

Zij bouwt een dikke beschermlaag om haar kwetsbaarheid heen en bewaakt deze door overal controle op uit te oefenen, daarbij vooral inspelend op andermans schuldgevoel.

Angst is haar leven; zonder angst is er leegte. De angst regeert haar hele leven.

De ‘Hermit’ is onafgebroken alert op verborgen signalen en stiekeme bedoelingen van anderen. Die kan ze al vinden in ansichtkaarten, cadeaus, uitnodigingen en onschuldige opmerkingen.

Overal ziet ze bedrog, complotten en rampen. Ze lijdt onder fantasieën over problemen die haar of anderen treffen. Ze verwacht hetgeen ze nodig heeft ook weer te verliezen.

Op het stoten van een teen reageert ze net zo hysterisch als op het breken van een lichaamsdeel.

Omdat de ‘Hermit’ zich liever op de achtergrond houdt, is zij het enige type borderliner dat wél alleen kan zijn, alhoewel ze daar geen plezier aan beleeft. Ze wil gewoon met rust gelaten worden omdat dat veilig is.

Dat betekent niet dat ze geen verlatingsangst heeft, maar meer nog dan verlating vreest zij afwijzing, want dat betekent falen: een nachtmerrie voor de perfectionistische ‘Hermit’.

Bij afwijzing ligt middelenmisbruik op de loer (eten, alcohol, seks). Geldverkwisting niet, want dat bedreigt haar zekerheid. Ze kan paranoïde worden van wanhoop.

In gezelschap is de ‘Hermit’ gesloten, flirt ze zelden en lijkt ze sterk; ze kan wel bot zijn, maar zelden luid of dramatisch. Maar zodra ze iemand begint te vertrouwen, is ze weer verdwenen.

Anderen straft ze door hen buiten te sluiten door middel van pruilen, sarcasme, onredelijke eisen, driftbuien, oorlogszucht of een ijskoude stilte.

Haar innerlijke schande drukt ze uit in kritiek op anderen. Hoe meer kritiek ze uit, hoe meer ‘ontlading’. Het interesseert haar niet hoe anderen zich hierdoor voelen.

Het kind van borderlinemoeder ‘Hermit’

Haar overcontrolerende en verstikkende opvoedingsstijl verlamt haar kinderen. Die leren dat het leven heel gevaarlijk is.

Deze moeder met borderline trekt de kinderen mee in haar beschermende cocon om hen in duisternis op te voeden, ter bescherming van het gevaar dat niet meer dan een projectie van haar eigen angst is.

Deze kinderen raken gewend aan angst en voelen zich alleen normaal wanneer ze bang zijn, niet eens wetend waarvoor precies.

De autonomie van het kind is bedreigend en het kind mag dan ook niet op ontdekking uit gaan.

Het kind durft geen fouten te maken, mooie kansen aan te grijpen, vertrouwen te ontwikkelen en denkt het leven niet aan te kunnen.

Volwassen kinderen kunnen allerlei angstgerelateerde klachten hebben zonder de échte oorzaak te kennen: de vroege ervaring van gevangenheid bij hun borderlinemoeder ‘Waif’.

Herken jij je moeder met borderline in de 4 typen?

Tot zover de uitgebreide kennismaking met de 4 typen moeders met borderline!

Als je met zo’n moeder opgroeide, herken je haar nu vast in één of meerdere typen. Nu kun je de bizarre en pijnlijke situaties met haar in een context plaatsen: het lag niet aan jou als kind, het lag aan haar. Jij werd mishandeld en verwaarloosd.

Lees ook het blogartikel ‘Narcistische moeder: dit zijn 30 gevolgen’.

“Soms lees je een boek dat je leven voorgoed verandert en jouw boek over narcistische en borderline ouders valt daar onder. Daarom wil ik je van harte bedanken om die verandering teweeg te brengen! Ik heb mijn ouders al 6 jaar niet meer gezien en ik heb me vaak enorm schuldig gevoeld hierom. Door jouw duidelijke uitleg weet ik dat ik me niet schuldig hoef te voelen, dat ik mezelf MAG beschermen tegen die allesvernietigende negativiteit.” – PEGGY

Verder lezen?

Graag help ik jou verder bij het loskomen van narcistisch misbruik via mijn boeken! Ontdek de inhoudsopgave, een fragment, de reviews & bestel direct:

  • Boek ‘De narcistische wereld ontvlucht’ – Hét meest complete en unieke boek over narcistisch misbruik voortkomend uit narcisme én borderline: op basis van ervaringen én onderbouwingen door internationale deskundigen